Resmî kurumlar, son dönemde ticari faaliyetlerin kontrolünü ve istatistiksel çalışmaların yapılmasını kolaylaştırmak adıma birtakım sistemler geliştiriyor. Yaşanan bu dönüşümün doğrudan e-ticaretle uğraşan şirketleri etkileyen bir boyutu da var. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, e-ticaret şirketlerini kayıt altına almak ve sektörün verilerini tek bir merkezde toplamak için ETBİS olarak bilinen bir sistem kurmuştur.
ETBİS, e-ticaret ile uğraşmayı düşünenlerin karşına sıklıkla çıkan bir kavramdır. Buna bağlı olarak ETBİS ne demek ya da ETBİS nedir gibi sorular sıklıkla sorulur.
ETBİS ya da açılımı ile Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi, 11 Ağustos 2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğ ile kullanıma açılmış bir platformdur. 1 Aralık tarihinden itibaren de e-ticaret ile uğraşan tüm hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcı şirketlere bu sisteme kayıt olma ve bildirimde bulunma yükümlülüğü getirilmiştir. Bu sistem, e-ticaret verilerinin toplanması amacı ile kurulmuştur.
ETBİS, belirttiğimiz gibi öncelikle e-ticaret verilerinin toplanmasını sağlar. Bir sonraki aşamada ise bu verilerin işlenmesi ile internet üzerinden yürütülen ticari faaliyetlere yönelik istatistiki bilgiler oluşturulur. Bu istatistikler, düzenli aralıklarla paylaşılır ve bunlardan hareketle e-ticaret stratejilerinin belirlenmesi hedeflenir. Yani ETBİS, kayıt tutmayı ve isabetli stratejiler üretmeyi hedefleyen bir platformdur. Bu sistem, ayrıca internetten alışveriş yapan tüketicileri de çeşitli olumsuzluklara karşı korur.
Şirketlere ETBİS’e kayıt olma yükümlülüğü getirilmesi, bu işlemin nasıl yapılacağına kaçınılmaz olarak gündeme getirmiştir. Bu rehberde başta ETBİS kaydı nasıl yapılır ve ETBİS kaydı zorunlu mu gibi sorulara yanıt verecek ve merak edilen noktalara ışık tutacağız.
E-ticaretle uğraşan şirketler, www.eticaret.gov.tr adresine girerek ETBİS’e kayıt olabilirler. Bu işlemini aşağıda yer vereceğimiz adım ve yönlendirmeleri takip ederek tamamlayabilirsiniz. ETBİS kayıt işlemi, herkesin kolaylıkla tamamlayabileceği adımlardan oluşan basit bir süreçtir.
Herhangi bir ETBİS kayıt ücreti yoktur. Bu işlemi herhangi bir ücret ödemeden gerçekleştirebilirsiniz.
ETBİS’e Kimler Kayıt Olmalıdır?
ETBİS kimler kayıt olmak zorunda, bu sisteme dair en çok sorulan sorunların başında gelir. Aşağıda belirtilen başlıkların kapsamına giren tüzel ya da gerçek kişilerin bu sisteme kayıt olmaları gerekir.
Sadece yurt içinde kurulmuş pazar yerleri üzerinden satış yapan şirketlerin ise ETBİS’e kayıt olmazorunluluğu bulunmaz. İnternet üzerinden satış yapacağınız bir site kurmayı düşünüyor ve bu konuda size yardımcı olacak bir yol haritasına ihtiyaç duyuyorsanız e-ticaret sitesi kurma rehberi ile aradığınız tüm bilgilere ulaşabilirsiniz.
ETBİS Kayıt Süresi Ne Kadardır?
Yukarı saydımız özellikteki işletmeler faaliyetlerine başlamadan önce ETBİS’e kayıt olmalıdır. Aksi hâlde bu işletmelere idari para cezası verilebilir. Ayrıca kaydın tamamlanmasının ardından girmiş olduğunuz bilgilerde herhangi bir değişiklik olması hâlinde 30 gün içinde değişikliklere dair bildirimde bulunmanız gerekir.
Sisteme kayıt olmak için ilk yapmanız gereken, web tarayınıza www.eticaret.gov.tr adresine girmektedir. Açılan sayfanın sağ üst kısmında yer alan “ETBİS Giriş” butonuna tıklamanız gerekir. Ardından e-devlet sistemine yönlendirilsiniz. Bu noktada kimin şifresi ile sisteme giriş yapılacağı önemlidir. Giriş, şirket sahibinin e-devlet şifresi ile yapılmalıdır.
ETBİS Yeni Kayıt Oluşturma
E-devlet bilgilerinin girilmesinin ardından sistem sizi, Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi’nin ana sayfasına ulaştırır. Bu sayfada karşınıza üç farklı seçenek çıkar. Bu seçeneklerden ortadakini, yani “ETBİS’e Kayıt Ol”u tıklayarak işleme devam edebiliriz.
Açılan sayfanın sağ üst köşesinde bulunan “Site Ekle” butonuna tıklamanızın ardından site adresinizi girip ve işletmenizin niteliğine yönelik soruları yanıtlamanız gerekir. Son olarak telefon numarası ve e-posta adreslerinizi girerek bu adımı tamamlayabilirsiniz.
Temel bilgilerin girilmesinin ardından yapmanız gereken sitenizden satacağınız ürün ve hizmetleri belirmektir. Bu işlemi gerçekleştireceğiniz panelde birçok ürün kategorisi bulunur. Bu kategorilerden birini seçmek gibi bir zorunluluğunuz yoktur. İstediğiniz kadar seçim yapabilirsiniz.
Kategori isimlerinin yanında sıfır ve 2. el seçenekleri yer alır. Seçim yaparken bu detaya dikkat etmeniz gerekir. O kategorideki ürünleri sıfır değil de 2. el olarak satıyorsanız seçiminizi bu doğrultuda yapmalısınız.
Bu alanda yapacağınız bir diğer seçim de e-ticaretin yanında gelenek olarak, fiziksel bir dükkânda satış yapıp yapmadığınıza dairdir. Şayet bu tür bir faaliyetiniz bulunuyorsa yukarıdakine benzer ürün kategorisi seçimini bu kez de geleneksel ticaret kanallarına yönelik olarak tamamlamanız gerekir.
Bir sonraki aşamada sitenizden satış yaparken kabul ettiğimiz ödeme yöntemlerini ve şirketinizin ticaret türünü seçmeniz gerekir. Bu sayfa genel olarak ikiye bölümden oluşur. Sol tarafında kredi kartı, banka kartı, havale / eft ve kapıda ödeme vb. seçenekler bulunur. Buradan kullandığınız ödeme türlerini işaretlemenizin ardından sıra ticaret türüne gelir. Sayfanın sağındaki kısımdan B2B, B2C, B2G ve C2C seçenekleri arasından işletmenizin yürüttüğünü ticaret türünü seçerek bir sonraki aşamaya geçebilirsiniz.
KEP, e-posta yazışmaları resmi kimlik kazandıran bir uygulamadır. Ticari faaliyet gösteren firmaların KEP adresi bulunması gerekir. Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi’ne kayıt işleminin bu aşamasında yapılacak olan KEP adresinizi girmektir. Bu adreslerin resmi dağıtımcısı PTT’dir. Bu adresi PTT’den ya da yetkilendirilmiş diğer kurumlardan alabilirsiniz. KEP adreslerine dair daha fazla bilgi için bu sayfayı ziyaret edebilirsiniz.
Bu adımda, anlaşmanızın bulunduğu ödeme ve elektronik para kuruluşlarına dair bilgiler sisteme girilir. E-ticaret sitenizde sanal POSkullanıyorsanız buna yönelik bilgileri belirtmeniz gerekir.
Bu tür amaçlarla çalışabileceğiniz kurumlar sadece Türkiye ile sınırlı değildir. Yurt dışı merkezli kuruluşlarla anlaşmanız varsa ilgili bilgilerin girilmesi, yoksa buna yönelik soruya “Hayır” yanıtı verilmesi ile sonraki aşamaya geçilir.
E-ticaret faaliyetlerinizi yürütmek için kargo ve lojistik firmaları ile anlaşma yapmanız avantajınıza olacaktır. ETBİS kaydının bu aşamasında anlaşmanızın bulunduğu kargo ve lojistik firmalarını sistemde yer verilen listeden seçmelisiniz. Seçiminizin yanına da eğer varsa iş yeri numaranızı yazmanız gerekir. Anlaşmalı olduğunuz firma listede yok ise sistem üzerinden bu firmanın eklenmesine yönelik talep oluşturabilirsiniz.
İnternet üzerinden satış yapan pek çok şirket, e-ticaret altyapı sağlayıcılarından hizmet alır. Bu aşamada hizmet aldığınız altyapı sağlayıcıyı sisteme girmeniz gerekir. Seçim süreci kargo ve lojistik firmaları ile hemen hemen aynıdır. Bu noktada dikkat edilmesi gereken sadece web tasarım hizmeti aldığınız firmaların bu başlık altında değerlendirilmeyeceğidir.
Bu aşamada yapılacak olan e-ticaret firmanızın çalıştığı bankaları belirtmektir. Yurt dışı kökenli bir banka ile çalışıyorsanız bu sayfanın ilgili alanına “Evet” işaretlemesi yaparak bu bankanın bilgilerini de girmeniz gerekir.
Müşterilerinizin kişisel verilerinin toplandığı bir veritabanınız varsa bu aşamada buna yönelik bilgileri girmelisiniz. Veritabanı ile birlikte hangi ülke ve şehirde bulunduğu da ilgili alanlarda belirtilmelidir. Veritabanınız yoksa “Kendime ait veritabanım bulunmamaktadır” seçeneğini işaretlemeniz gerekir. Kimi firmalar bulut veritabanı kullanmayı tercih eder. Siz de bu firmalardan biri iseniz sayfanın en altındaki kısımda bu yönde işaretleme yapmayı ihmal etmemeniz önemlidir.
Sisteme kayıt olurken bu aşamada sıra şirketinizin adres bilgilerinizi girmeye gelir. Bu sayfada depo, üretim yeri ve merkez ofis olmak üzere adresini belirtmeniz istenen üç farklı birim bulunur. Şayet şirketiniz bu üç adresten herhangi birine sahip değilse bu yönde işaretleme yapıp sonraki aşamaya geçebilirsiniz.
Döviz ile gelir elde etmek için oldukça önemli bir yol olan e-ihracat ile uğraşıyor, yani siteniz üzerinden yurt dışına satış yapıyorsanız ETBİS kaydında buna yönelik bilgilendirme yapmanız gerekir. Satış yaptığınız ülke ve yıl bazında toplam işlem hacmi bu aşamada istenen bilgilerdir. Bununla birlikte bu satışların ödemesini nasıl aldığınız da yine bu alanda belirtilmelidir. Şayet e-ihracat yapmıyorsanız bu adımı doğrudan geçerek son aşamaya ulaşabilirsiniz.
ETBİS kayıt işleminin son aşaması olan site doğrulama, 2020 yılında yapılan güncelleme ile artık karekodlar ile yapılmaktadır. E-ihracat bilgilerinizi girip sonraki aşamaya geçtiğinizde sistem sizin için bir karekod oluşturur. Bu karekodun HTML kodunu sitenizin footer bölümüne eklemeniz gerekir. Bu konuda altyapı sağlayıcınızdan ya da web tasarımcınızdan destek alabilirsiniz. Sistem, kodunun doğru yerleştirilip yerleştirilmediğini otomatik olarak kontrol eder. Kodun sorunsuz şekilde yerleştirilmesi hâlinde siteniz ETBİS’e kayıtlı duruma geçer; başka bir deyişle ETBİS başvuru süreci başarıyla tamamlanmış olur.
Yukarıda belirttiğimiz aşamaları tamamladıktan sonra ETBİS kayıt sorgulama işlemini bu sayfadan gerçekleştirebilirsiniz. ETBİS sorgulama sonuçlarında şirketiniz yanında kırmızı çarpı işareti görüyorsanız bu sitenizin sistem tarafından doğrulanmadığı anlamına gelir. Bu durumda ETBİS müşteri hizmetleri hattını arayarak bilgi alabilirsiniz. ETBİS iletişim numarası, 90 312 449 10 00’dır.
ETBİS’e Kayıt İçin Bakanlığa Bildirilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
ETBİS kaydı için kayıt sırasında aşağıdaki konularda bildirimde bulunmanız gerekir. Kayıt sürecinde ilgili alanları doldurmanız bu bildirimleri yapmış olduğunuz anlamına gelir.
ETBİS Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Son olarak ETBİS hakkında sıkça sorulan sorulara yanıt verelim.
ETBİS’e Kayıt Olmak İçin Neler Gereklidir?
Bu sisteme kayıt olmak için herhangi bir kuruluşa evrak ibraz etmeniz gerekmez. Online kayıt formunu yukarıda aktardığımız şekilde doldurmanız yeterlidir. Dolayısıyla ETBİS kayıt için gerekli belgeler benzeri bir konudan söz etmek mümkün değildir.
ETBİS‘e Kayıt Olmamanın Cezası Nedir?
ETBİS kayıt olmama cezası, 5 bin ila 20 bin TL arasında değişebilmektedir. Bu sisteme kayıt olmayan işletmelere bu idari para cezası, 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca kesilir.